اغلب ما شمالی و جنوبی بودن خانه را با تعریف ساده و قدیمی آن می‌شناسیم. یعنی تصور می‌کنیم خانه‌ای که در ورودی آن به حیاط باز شود شمالی و خانه‌ای که در آن به خود ساختمان باز شود جنوبی است.

گر چه این تعریف تا حدی درست است اما کامل نیست. جزئیات زیادی در ارتباط با خانه‌ی شمالی و جنوبی وجود دارد که اغلب ما نمی‌دانیم و در نتیجه در زمان انتخاب خانه دچار اشتباه می‌شویم. در این مطلب قصد داریم درباره‌ی این جزئیات صحبت کنیم.

تشخیص جهت جغرافیایی با استفاده از خورشید

در هنگام خرید آپارتمان حتما کلمه شمالی یا جنوبی به گوشتان خورده است برای اینکه بتوانید به راحتی تشخیص دهید که یک آپارتمان شمالی است یا جنوبی، با ما همراه باشید. برای تشخیص شمالی یا جنوبی بودن آپارتمان می بایست قبل از هرچیزی با جهات اصلی جغرافیایی آشنا شویم امروزه توسط گوشی های هوشمند به راحتی می توان جهات جغرافیایی را تعیین کرد اما یک روش دیگر هم که بسیار مرسوم هست تشخیص جهات با استفاده از خورشید است از آنجایی که خورشید از سمت شرق طلوع می کند چنانچه صبح هنگام، دست راست خود را رو به خورشید بگیرید روبه روی شما شمال، پشت سر جنوب، سمت راست (که روبه خورشید است) شرق و سمت چپ غرب خواهد بود.

تعیین ساختمان شمالی و جنوبی یا غربی و شرقی

معمولا در هر کوچه و خیابان دو ردیف ساختمان در طرفین وجود دارند اگر در وسط کوچه یا خیابان بایستید به طوریکه دید شما رو به شمال جغرافیایی باشد در این حالت، یک ردیف از ساختمان ها پشت سر شما قرار دارند و یک ردیف دیگر از ساختمان ها نیز روبه روی شما وجود خواهند داشت و سمت چپ و راست شما نیز امتداد کوچه یا خیابان است؛ حال ساختمان هایی که بر اساس جهت یابی در جهت شمال کوچه یا خیابان قرار دارند (رو بروی شما) را شمالی و ساختمان های جهت جنوب (پشت سر شما) را ساختمان جنوبی می گویند.

هم چنین ساختمان های غربی شرقی نیز وجود دارند برای تشخیص دو ردیف از ساختمان هایی که در کوچه یا خیابان وجود دارند را در نظر بگیرید و موقعیت خود را در آن کوچه یا خیابان فرض کنید به نحوی که دید شما رو به شمال جغرافیایی باشد، در این صورت روبه روی شما امتداد کوچه یا خیابان خواهد بود (شمال) و پشت سر شما نیز امتداد دیگری ار کوچه و خیابان هست (جنوب) و فقط در سمت راست و چپ ما ساختمان وجود دارد که به این نوع از ساختمان ها به ترتیب ساختمان شرقی و غربی می گویند.

ویژگی های ساختمان های شمالی یا جنوبی

1. ساختمان های شمالی  نسبت به ساختمان های جنوبی از لحاظ نورگیر بودن، بهتر هستند.
2. در ساختمان های شمالی، برای ورود به خانه می بایست  ابتدا وارد حیاط و سپس وارد ساختمان شد به همین جهت می گویند ساختمان های شمالی در به حیاط هستند در مورد ساختمان های جنوبی قضیه برعکس است  و آنها در به ساختمان هستند یعنی شما از کوچه یا خیابان مستقیم وارد ساختمان می شوید و سپس در آن طرف ساختمان با حیاط روبه رو خواهید شد.

خانه‌‌های نبش خیابان

سر نبش هر کوچه یا خیابان ممکن است یک خانه یا حتی بیشتر وجود داشته باشد. در این صورت، خانه‌ای که از دو طرف مشرف به کوچه یا خیابان و از دو طرف دیگر به خانه‌ی همسایه مشرف است، دونبش گفته می‌شود. هم‌چنین خانه‌ای که از سه طرف به خیابان و از یک طرف به خانه‌ی همسایه مشرف است را سه نبش می‌گوییم.

خانه‌ی دوکله

خانه‌ی دوکله به خانه‌ای می‌گوییم که از شمال و جنوب (یا شرق و غرب) به دو کوچه یا خیابان هم‌جوار راه داشته باشد. یعنی بتوانیم از دو در متفاوت خانه به دو کوچه یا خیابان موازی رفت و آمد کنیم.

ساختمان‌های چندواحدی

در ساختمان‌های چندواحدی همه‌ی واحدها شمالی یا جنوبی نیستند. بلکه تعدادی از واحدها سمت حیاط ساختمان و تعدادی از واحدها سمت خیابان هستند. بسته به اینکه خود ساختمان شمالی یا جنوبی باشد هر یک از این واحدها ویژگی‌های متفاوتی خواهند داشت.

نورگیر خانه

خانه‌های شمالی نور مستقیم خود را از جنوب می‌گیرند و از سمت شمال تنها نور غیر مستقیم (به شکل پاسیو یا نورگیر) دارند. در ساختمان‌های چندواحدی، واحدهای سرجلو به خاطر داشتن پنجره‌های بزرگ رو به حیاط نورگیری بهتری نسبت به واحدهای عقب ساختمان دارند. معمولاً پنجره‌های واحدهای عقبی یا ارتفاع کمی از سطح دارند تا به خانه‌های مقابل مشرف نباشند، یا ارتفاع زیادی دارند و در نتیجه ویوی خوبی نخواهند داشت.

خانه‌های جنوبی از هر دو طرف نور می‌گیرند و در نتیجه نیاز به نورگیر یا پاسیو ندارند. در ساختمان‌های جنوبی چندواحدی هم تفاوتی بین واحدهای جلویی و عقبی نیست. به خاطر همین هم هست که خانه‌های جنوبی معمولاً خانه‌های گران‌تری هستند. در خانه یا ساختمان‌های شرقی وغربی، واحدهای شرقی از اولین ساعات روز تا ظهر روشن و سرزنده‌اند، و به همین دلیل مناسب افراد سحرخیزند. در مقابل واحدهای غربی آفتاب طولانی‌مدت و گرم عصر را دارند. نور غربی گرچه گرمای نور جنوب را ندارد اما از آن‌جایی که شدت روشنایی آن زیاد است به درد کسانی می‌خورد که علاقه‌مند به نگهداری از گل و گیاه‌اند.

منابع: آدرس، فوری‌کار